pixabay
Tranzyt to procedura przewozu towarów lub osób przez terytorium innego państwa niż kraj pochodzenia lub przeznaczenia ładunku. Tranzyt ma na celu ułatwienie handlu międzynarodowego i współpracy gospodarczej między krajami. Tranzyt podlega różnym regulacjom i umowom międzynarodowym, które określają zasady i warunki takiego transportu.
Tranzyt może być bezpośredni lub pośredni. Tranzyt bezpośredni oznacza, że ładunek nie jest przeładowywany ani składowany w kraju tranzytowym, lecz jedynie przemieszczany przez jego terytorium. Tranzyt pośredni oznacza, że ładunek może być tymczasowo zatrzymywany w kraju tranzytowym, np. w celu zmiany środka transportu lub podziału na mniejsze partie. W zależności od tego, czy ładunek podlega jakimkolwiek czynnościom na terytorium kraju tranzytowego oraz czy zmienia się jego status celny, możemy wyróżnić następujące rodzaje tranzytu:
- Tranzyt bezpośredni - polega na przewozie ładunku przez kraj trzeci bez żadnych przerw na składowanie, przeładunek lub zmianę środka transportu. Przykładem może być transport towarów z Polski do Francji przez Niemcy.
- Tranzyt pośredni - polega na przewozie ładunku przez kraj trzeci z możliwością składowania, przeładunku lub zmiany środka transportu. Przykładem może być transport towarów z Polski do Hiszpanii przez Czechy i Francję z wykorzystaniem kolejowych terminali kontenerowych.
- Tranzyt wewnętrzny - polega na przewozie ładunku wspólnotowego (pochodzącego z obszaru celnego Unii Europejskiej) przez inne państwo członkowskie UE bez zmiany jego statusu celnego. Przykładem może być transport towarów z Polski do Szwecji przez Niemcy i Danię.
- Tranzyt zewnętrzny - polega na przewozie ładunku nie-wspólnotowego (pochodzącego spoza obszaru celnego Unii Europejskiej) przez terytorium UE do innego kraju trzeciego lub do miejsca przeznaczenia w UE. W tym przypadku ładunek podlega procedurze celnemu nadzorowi i musi być odpowiednio oznakowany i zabezpieczony. Przykładem może być transport towarów z Chin do Rosji przez Polskę.
Tranzyt ma wiele zalet dla uczestników handlu międzynarodowego, takich jak:
- Zwiększenie dostępności rynków zagranicznych dla eksporterów i importerów
- Obniżenie kosztów transportowych dzięki skróceniu dystansów i wykorzystaniu efektywnych środków transportu
- Zmniejszenie barier handlowych dzięki uproszczeniu formalności celnych i administracyjnych
- Wspieranie rozwoju infrastruktury transportowej i logistycznej w krajach tranzytowych
- Poprawa integracji gospodarczej i współpracy regionalnej między krajami
Jednak tranzyt wiąże się również z pewnymi wyzwaniami i ryzykami, takimi jak:
- Konieczność dostosowania się do różnych przepisów prawnych, technicznych i fiskalnych w krajach tranzytowych
- Zagrożenie utraty lub uszkodzenia ładunku podczas przewozu lub przechowywania
- Możliwość wystąpienia opóźnień lub zakłóceń w transporcie spowodowanych np. kontrolami granicznymi, warunkami pogodowymi.
