freepik.com
Adenomioza jest pochodną endometriozy, zlokalizowaną w mięśniu macicy. Te dwa schorzenia mogą występować razem, ale można je zaobserwować także osobno. Polega ona na tym, że błona śluzowa macicy (tkanka endometrium) wszczepia się wgłąb struktury mięśnia macicy (miometrium). Z tego powodu, zanim została wyodrębniona jako niezależna jednostka chorobowa, nazywana była kiedyś endometriozą ściany macicy.
Rozróżniamy kilka typów adenomiozy:
— ogniskową, przy której wyodrębnione jest ognisko choroby,
— rozsianą, obejmującą większą powierzchnię mięśnia macicy, przez co zwiększa gruboś
ściany macicy,
— polipowatą,
— zaotrzewnową,
— wewnątrzszyjkową, zlokalizowaną na szyjce macicy.
Adenomioza zazwyczaj dotyka pacjentki w przedziale wiekowym od czterdziestu do pięćdziesięciu lat, zdarza się jednak, że pojawia się też u młodszych kobiet.
Adenomioza może rozwijać się bezobjawowo. Utrudnia to wczesne jej wykrycie. Jednak jeżeli towarzyszą jej jakieś dolegliwości, to są one podobne do objawów endometriozy. Zaliczamy do nich:
— ból w podbrzuszu,
— zwiększenie obfitości krwawień miesiączkowych,
— wydłużenie czasu trwania menstruacji,
— ból odczuwalny przy współżyciu płciowym,
— plamienie między miesiączkami,
— bolesne oddawanie moczu,
— krew w moczu,
— przewlekłe bóle macicy, promieniujące na plecy oraz kończyny dolne
— powikłania związane z zajściem w ciążę: przedwczesne porody, poronienia.
Adenomioza może powodować również niepłodność - dzieje się tak, ponieważ stan zapalny spowodowany przez jej ognisko utrudnia implantację zarodka w macicy. Ponadto w przebiegu choroby dochodzi do zaburzeń funkcjonowania tzw. strefy przejściowej w błonie mięśniowej macicy, co z kolei spowalnia transport nasienia, a później także zarodka.
Adenomioza jest łatwiejsza w zdiagnozowaniu niż jej siostrzana choroba, endometrioza. Rozpoczyna się zebraniem dokładnego wywiadu od pacjentki, uwzględniające zgłaszane przez nią objawy i jej indywidualne czynniki ryzyka. W diagnostyce adenomiozy wykonuje się badanie przedmiotowe, obrazowe oraz histopatologiczne, jeżeli zajdzie taka potrzeba. W większości przypadków adenomioza będzie widoczna na badaniu USG przez powiększenie macicy - całościowo lub tylko w obrębie tylnej ściany. Dodatkowo na adenomiozę wskazuje asymetria spowodowana obecnością guzów, kolejnego skutku choroby. W diagnostyce adenomiozy poza ultrasonografią stosuje się także rezonans magnetyczny, czyli technikę obrazowania tkanek i narządów przy pomocy pola magnetycznego.
Terapia adenomiozy jest ukierunkowana na zahamowanie procesu destrukcji błony mięśniowej macicy. Niezbędne jest również włączenie leczenia przeciwbólowego oraz przeciwzapalnego. Leczeniem adenomiozy zajmują się kliniki odpowiedzialne również za terapię endometriozy. Do czołówki klinik w Polsce, stosujących najnowocześniejsze technologicznie rozwiązania, należy Centrum Leczenia Endometriozy.
Metody postępowania terapeutycznego u pacjentek z adenomiozą dzielimy na:
— zachowawcze - celem tego leczenia jest zatrzymanie rozwoju ektopowych ognisk endometrium za pomocą leczenia hormonalnego (stosuje się estroprogestageny, progestageny i analogi gonadoliberyny). Farmakoterapia jest stosowana u pacjentek z niepłodnością oraz tych, które mają przeciwwskazania medyczne do metod operacyjnych lub nie chcą się na nie decydowa
— radykalne - zabiegowe usunięcie ognisk endometrialnych. W zależności od stopnia zaawansowania adenomiozy może być konieczne częściowe lub całkowite usunięcie macicy metodą laparoskopową lub drogą przezpochwową (to tak zwana histeroskopia).
Leczenie operacyjne będzie korzystne dla pacjentek z torbielami endometrialnymi, zmagających się z niepłodnością oraz tym, którym towarzyszy przewlekły ból w obrębie miednicy mniejszej.
Kobietom chcącym zachować macicę proponowana jest możliwość emboqizacji tętnic macicznych oraz destrukcji ognisk adenomiozy wysokoenergetycznymi falami ultradźwiękowymi. Te ostatnie metody są możliwe do zastosowania tylko w wybranych ośrodkach. W leczeniu operacyjnym adenomiozy preferowana jest chirurgia małoinwazyjna.
