Adam Olszewski o wilkach w KPN i pewnej bardzo filigranowej Antoninie

Z Adamem Olszewskim z Kampinoskiego Parku Narodowego rozmawiamy o rosnącej populacji różnych gatunków zwierząt w puszczy, poza jednym wyjątkiem, o nowej rodzinie kampinoskich wilków, a także o pewnej filigranowej Antoninie, która dziś jest jednym z powodów do dumy pracowników KPN.

PUSZCZA KAMPINOSKA CORAZ BARDZIEJ DZIKA

W Kampinoskim Parku Narodowym przybywa nie tylko wilków. W ciągu ostatnich 10 lat znacznie wzrosła populacja wielu gatunków zwierząt, no, poza jednym wyjątkiem. Zacznijmy od tych, których jest więcej. Jak opowiada nam Adam Olszewski z KPN, ostatnia dekada to:

• 25-procentowy wzrost liczebności łosia
• 120-procentowy wzrost populacji jelenia
• 30 procentowy wzrost liczebności sarny

Dzik niestety nie wpisuje się w te wzrosty, a to przez Afrykański Pomór Świń, z jakim KPN walczy od 3 lat, a który znacznie zdziesiątkował dzika.

- Liczymy na to, że w ciągu najbliższych kilku lat populacja dzika się odbuduje – wierzy Adam Olszewski.

W tym czasie rozrosła się też populacja drapieżników:

• wilków 10 lat temu w ogóle w KPN nie było, teraz jest ich około 20
• 40-procentowy wzrost liczebności lisa
• 80-procentowy wzrost liczebności borsuka
• 70-procentowy wzrost liczebności jenota
• 100-procentowy wzrost liczebności zająca

Jak podkreśla Adam Olszewski, na ów populacyjny sukces złożyło się wiele czynników, ale jednym z najważniejszych są łagodne zimy, jakie panują w Polsce w ostatnich latach.

- Tym samym ten najbardziej newralgiczny okres w życiu zwierząt jest stosunkowo łatwy do przeżycia.

Populacji pomaga też niewątpliwie wzrost powierzchni kukurydzowisk wokół parku, z których korzysta część zwierząt, zwłaszcza dziki i jelenie.

- Należy też zwrócić uwagę na to, że nasza Puszcza Kampinoska jest coraz bardziej dzika, naturalna. Zabiegi ochronne prowadzone są w minimalnym stopniu, tam, gdzie jeszcze są młode drzewostany. Należy przy tym pamiętać, że prawie wszystkie drzewa w puszczy zostały posadzone ręka ludzką. Na pierwszym etapie życia takie drzewostany wymagają pewnych zabiegów ochronnych, ale po upływie 80, 100 lat człowiek już nie ingeruje.

Średnia wieku drzewostanów w KPN jest o wiele wyższa niż przeciętna dla Polski, co też niewątpliwie sprzyja warunkom życia zwierząt i tłumaczy, dlaczego te mają się coraz lepiej.

WILKI I PEWNA BARDZO FILIGRANOWA ANTONINA

Wilki w Puszczy Kampinoskiej pojawiły się jesienią 2012 roku. Naukowcy z KPN przeprowadzili badania genetyczne, by dowiedzieć się, skąd pochodzą. Jedną z najprostszych metod jest tutaj zebranie odchodów zwierząt, w których jest bardzo dużo materiału genetycznego.

- Uzyskane próby przebadaliśmy na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, w specjalnym laboratorium, i okazało się, że wilki przywędrowały do nas z lasów gostynińsko – włocławskich, prawdopodobnie szły wzdłuż Wisły.

Naturalny powrót wilków do puszczy, po 50 latach nieobecności, jest dużym sukcesem KPN. Jak wiadomo, ryś na przykład musiał być reintrodukowany.

- Po co wrócił wilk? Aby zaprowadzić w puszczy naturalny porządek. Wilk jako drapieżnik szczytowy, który nie ma już nad sobą innego, mogącego go zjeść drapieżnika, pełni bardzo ważną rolę w ekosystemie, który reguluje liczebnością swoich ofiar. A warto przy tym wiedzieć, że wilki nie są świetnymi łowcami, to nie jest tak, że upolują wszystko, co chcą, nie, ich ofiarami są z reguły osobniki słabe, chore, starsze, ewentualnie, odwrotnie, młode. Taka regulacja liczebności jest bardzo potrzebna puszczy i bardzo się cieszymy, że ją mamy.

Od niedawna w KPN jest też drugie stado wilków, na razie nie wiadomo, skąd przyszło. Naukowcy dopuszczają sytuację, że jeden z przedstawicieli tego stada może być spokrewniony ze stadem już wspomnianym, jakie od 8 lat żyje po zachodniej stronie puszczy, bliżej Sochaczewa.

- Przy okazji chciałbym opowiedzieć o naszym niewielkim, aczkolwiek znaczącym sukcesie. 30 marca 2017 roku jeden z naszych wilków, w zasadzie pierwszy, jaki przyszedł na świat w KPN po pół wieku przerwy, wówczas już dwuletni samiec miał wypadek, został potrącony przez samochód. Obrażenia były bardzo poważne, miał pokiereszowaną miednicę, poruszone organy wewnętrzne, na szczęście trafił pod profesjonalną opiekę w Nadleśnictwie Olsztynek. Po kilku miesiącach już całkiem zdrów został wypuszczony na terenie KPN, po dobie dołączył do swojej rodziny, a po roku wyruszył w wędrówkę za swoim miejscem na ziemi. Tym miejscem okazały się położone 350 km stąd okolice Milicza w województwie dolnośląskim. Dzięki specjalnej obroży z GPS wiemy, że w tym roku nasz wilk przystąpił do rozrodu już jako samiec alfa z bardzo filigranową wilczycą, którą Stowarzyszenie dla Natury Wilk nazwało Antoniną. Niedawno na świat przyszły ich pierwsze młode. To taka historia, która dobitnie pokazuje, że pomagać jest warto.

Czy przeciętny zjadacz chleba ma szansę na spotkanie wilka podczas spaceru ścieżkami Kampinoskiego Parku Narodowego?

- Taka szansa jak najbardziej istnieje.

Czy powinniśmy się bać takiego spotkania?

- Nie, wilk nie jest groźny, wręcz przeciwnie, to on bardzo boi się człowieka, wręcz podkula ogon jak pies na jego widok. I mówię to z własnego doświadczenia, bo spotkałem na swojej drodze wilki niejednokrotnie. Zwierzęta te reagują unikiem, odchodzą lub wręcz uciekają na widok człowieka.

Czy w takim razie jest jakieś zwierzę, którego powinniśmy się bać na spacerze w KPN?

- Tak, to komary i kleszcze.