Pamiętają i chcą tę pamięć podkreślić. Z inicjatywy Otwartego Sochaczewa 19 kwietnia, w 80. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim, w parku przy ul. Traugutta, gdzie przed laty stały domy mieszkających w Sochaczewie żydów, odbyło się spotkanie, w trakcie którego rozmawiano o tej pamięci właśnie.

[FOTORELACJA]12440[/FOTORELACJA]

Ludność żydowska, ich religia, kultura, obyczaje, praca, kreatywność od XV wrastała w historię naszego miasta. Były lata, gdy mieszkańcy wyznania mojżeszowego stanowili 80 % całej sochaczewskiej społeczności. Taką naturę naszego miasta przerwali brutalnie hitlerowcy. W 1941 w ramach masowej zagłady narodu połączonego tą religią, sochaczewskich żydów zamknięto w lokalnym getcie, a następnie przewieziono do gett w innych miastach, między innymi w Warszawie, gdzie masowo ginęli, a jeśli udało im się przetrwać, trafiali do obozów koncentracyjnych – obozów śmierci. Ostateczne „nie” obecności (przynajmniej oficjalnej) żydów w naszym mieście powiedziano już po wojnie i, niestety, miało w tym udział wielu Polaków przesiąkniętych antysemityzmem.

Wydaje się, że od kilkunastu lat narasta potrzeba przywrócenia i godnego wyeksponowania pamięci o historycznej obecności żydów tak w Polsce, jak w Sochaczewie. Lokalne stowarzyszenia, przede wszystkim Stowarzyszenie „Nad Bzurą”, dużym wysiłkiem wydało „Księgę pamięci Sochaczewa”, poświęconą właśnie temu tematowi, czy tłumaczenie „Szmuglerów” autorstwa mieszkającego w Sochaczewie żyda Ojzera Warszawskiego. Nie możemy też nie wspomnieć o wznowionej publikacji "Żydów sochaczewskich" Pawła Fijałkowskiego. 

W ten nurt przywracania pamięci wpisuje się też inicjatywa stowarzyszenia Otwarty Sochaczew, które chciałoby, by w parku przy Traugutta, terenie zamieszkałym przed wojną przez społeczność wyznania mojżeszowego (w pobliżu stała też synagoga), w posadzce, wśród płyt chodnikowych, zamontowano tablicę z napisem „Miejsce pamięci społeczności żydowskiej, żyjącej tu i współtworzącej miasto Sochaczew od XV wieku, wygnanej ze swoich domów przez hitlerowców z 1941 roku i skazanej na zagładę”.

O tym właśnie projekcie rozmawiano podczas spotkania, jakie Otwarty Sochaczew zorganizował w parku przy Traugutta w środę 19 kwietnia. Data nieprzypadkowa, gdyż tego dnia obchodziliśmy 80. rocznicę powstania w getcie warszawskim. To z tego powodu rozdawano uczestnikom symbolizujące wydarzenie żółte żonkile. Jak informowali członkowie Otwartego Sochaczewa, swój pomysł montażu pamiątkowej tablicy zgłosili do Urzędu Miasta w Sochaczewie, spotkali się jednak z odmową z uwagi na fakt, że ratusz ma własne, inne plany.

Faktycznie, wiemy o istnieniu takich planów, które obejmują stworzenia całej ścieżki edukacyjnej, uwypuklającej różne miejsca pamięci w mieście. Ale o tym w osobnym artykule.